Başlık ilginç tabi, modern toplum denince akla Avrupa geliyor ilk önce ancak Türklerin de dünyaya kattıkları yadsınamaz ölçüdedir. Ne alaka demeyin konumuz Cehalet, ya da Cahillik. Yani kısaca bilgisizlik hali… Yurdumuzda genellikle bir aşağılama sıfatı olarak kullanılan “cahil” kelimesi bilmezlik, okumamışlık, bilgi yoksunu kişilere söylenir.
Cahil, bilgisiz kimse;
Cühela, cahiller demektir.
Köktürkçe “biligsiz” sözcüğü ile karşılanan anlam, 13. yüzyılda Arapça (cāhil) “bilmeyen” sözcüğü ile dilimizde yer eder.
Cehalet bilgisizlik ile eş tutulduğu için zeka, üstünlük gibi şeyler göreli olduğundan; cehaletin objektif bir tanımını vermek güçtür. Göreceli bir sıfat olduğu kesindir. Bir şeyin derecesini ya da olumlu bir vasfın eksikliğini belirttiği için de tartışmaya açıktır.
Bir kimseyi cahil diye nitelendirmekte ölçüt var mıdır? En azından ortak bir cahil imgesi oluşturulabilir mi?
Öncelikle şunu bilmek gerekir, bilgisiz veya cahil tanımları sadece birer aşağılamadır. Herhangi bir gerçek temele sahip değildir. Belki gerçeği çarpıtan insanlar için usulünce kullanılır ancak bu da insanın hoşgörü özelliğine aykırı bir durumdur. Olgulara dayanması zor, kanıtlanamaz bir yakıştırmadır. İnsanın bilgi eksikliğini belli etmek açısından kullanıldığında ise kötü bir anlama delalet eder. Bilgi olarak eksik kimselere cahil yerine bilmeyen, habersiz sözcüklerini kullanmak daha yerinde bir davranış olacaktır.
Yüzyıllar önce halkın çoğunluğu yaşamın zor koşullarında bilgiyi talep edememekteydi. Bugün geldiğimiz iletişim çağında durum tam aksine dönmüş, her taraftan bilgi elde edilebilir hale gelmiştir. Çağımızda cehaletin mazereti yoktur. Yiyecek peşinde koşan, her an ölüm tehlikesi olan, mevsim koşulları ile mücadele eden ilk insanın yerini teknoloji ile iç içe her an her bilgiye ulaşılabilen zamanların insanı almıştır. Bugünkü cahillik ancak bencillikle ortaya çıkar. Eğer bir kişi bencil ise araştırmaya tenezzül etmez ve mevcut bilgisini muhafaza etmeye çalışır. Kendi bilgisini değerli zanneder. Sadece kendini düşünen, kendi fikirlerine sahip çıkmaya çalışan insanlara cahil denilebilir. Cahil diye adlandırılan insanların genel bir özelliği de eskide yaşamayı tercih edip yeniliğe kapalı olmak, uyum sağlamaya karşı olmak, farklılıklara tahammül edememektir. Cahil sözcüğü “bilmeyen” anlamından “bilmeye karşı olan” anlamına dönüşmüştür. Artık çağımızda bilmeme imkanı yoktur. Ancak gelelim esas başlık temasına. Avrupa ve modern topluluklarda cahillik kavramı artık bu anlattıklarım kadar değil daha minimalist bir yaklaşımda. Bizde cahil, kör cahildir genelde. Batılılaşma durumunda cahil sadece konunun cahili (yani bilmeyeni) anlamındadır. Örnek olarak bir banka müdürü bir inşaat mühendisinin terimlerinden bir şey anlamayacaktır yada bir cerrah arkeologların eski yazı üzerine sohbetlerinden hiçbirşey anlamayabilir. İşte bu durumda ortaya çıkan cahillik genel değil sadece konunun cahili olma yani konu ile ilgili bilgisi olmama durumudur. Herkes herşeyi bilemeyebilir ama isterse öğrenebilir…
Son söz olarak şunu ileteyim
Dünyada bir çok kelime var.
Lakin; doğru sırayla söylemezseniz hiçbir anlamı yok…
Uğur ÇAĞLAR
Not: Bu içerik 19 Temmuz 2019 Yılında ugurcaglar.net sayfasında yayınlanmıştı..